Stad van hoveniers en tuinders
Met een zekere regelmaat beroept Bergen op Zoom zich op haar verleden als stad van hoveniers, van tuinders. De Vereniging Binnenstad Bergen op Zoom vindt dat de stad dit historische gegeven in toeristisch opzicht als een kans zou moeten beschouwen. Een kans om rond het thema ‘bijzondere en ouderwetse rassen’ enkele malen per jaar Bergen op Zoom in de landelijke belangstelling te plaatsen. Een tentoonstelling en markt met zaden van vergeten groenten, potten met ouderwetse planten, stekken van bijzondere struiken en bomen van eerbiedwaardige fruitrassen. Maar ook met een proeverij, kunst voor in de moestuin, demonstraties en boekverkoop.
Stad van hoveniers en tuinders (vervolg)
Bijzondere zaden en planten waren voor de Bergse hoveniers niet vreemd. Immers, het garnizoen - waaraan zij hun bestaan dankten - was tot de dienstplicht werd ingevoerd (1800) samengesteld uit soldaten en officieren afkomstig van heel Europa en die hadden specifieke wensen. Zo is het verklaarbaar waarom Bergen op Zoom met Venlo een ‘asperge-stad’ is.
Regelmatig een centraal thema kan de markt en tentoonstelling extra in de publiciteit trekken: bijzonder groenten, met tuinbouw verwante ambachten, oude rozen, onalledaagse gerechten, speciale fruitwijnen, geneeskundige kruiden. Tijdelijk hoogstam fruitbomen op de Grote Markt, fantastisch! Het Markiezenhof kan hierbij aanhaken of omgekeerd. Denk aan een wisseltentoonstelling over geneeskunde en kruiden ten tijde van de Markiezen, aan eten en drinken of aan een overzichtstentoonstelling van stillevens met oude groente en fruitrassen.
Ook het verwezenlijken van een kruidentuin bij de Geertrudiskerk , het inrichten van een model moestuin of het realiseren van een tuindersmuseum met eventueel een hof en boomgaard passen in deze gedachtegang. Men kan voorts denken aan het met behulp van een daarvoor opgerichte vrijwilligersorganisatie de stad en de parken door het jaar heen bloemiger te maken en te houden.
Met de hulp van verenigingen voor oude rassen, maar ook van Wageningen, Zundert, Krabbendijke (Van der Have), Boskoop en dergelijke moet er heel wat van te maken zijn. Gezien de korte afstand ligt samenwerking met Belgische instanties en firma’s voor de hand. Misschien is zelfs Europa geïnteresseerd.
Het gaat hier niet om een veredelde tuinfair zoals er dertien in een dozijn gaan! Exclusiviteit en kwaliteit dienen voorop te staan. Daarmee kan Bergen op Zoom zich onderscheiden. Denk aan ‘Deventer boekenstad’!
Een bescheiden begin kan een voedings specialiteitenmarkt op zaterdag zijn. Natuurlijk wekelijks en op de Grote Markt. Producten uit landen rond de Middellandse zee en uit West-Brabant en Zeeland. De Turkse bakker naast de geitenkaasboer uit Tholen en de Marokkaanse slager naast een biologische tuinder uit Ossendrecht en als kern de kooplieden van de huidige zaterdagmarkt op de Vismarkt.
Reactie uit het veld.
Anton Nuyten (49), glastuinder:
Een fantastisch idee…… maar het zal niet makkelijk zijn om op basis van deze gedachten markten resp. tentoonstellingen te organiseren die de mensen dusdanig aanspreken dat deze in grote getale naar onze schitterende historische binnenstad zullen trekken. Het is geen carnaval!
Mooie concepten maar in de praktijk moeilijk te realiseren. Ik neem even een voorproefje uit het rijtje creatieve ideeën:
Bijzondere groenten: In de AGF sector zijn enkele bedrijven hierin gespecialiseerd, mogelijk zijn zij bereid om een steentje bij te dragen. Veelal betreft het groenten en fruit van tropische oorden, en dat heeft weer weinig met onze koude zandgronden van doen. Maar een kniesoor die daarop let, of moeten we toch zo principieel zijn dat het wel allemaal van onze contreien afkomstig is? Het wordt dan erg moeilijk. Bijzondere groenten en fruit samen met een spraakmakende kok en dito recepten: dat zal wel publiek kunnen trekken.
Tuinbouw verwante ambachten: de tuinbouw moderniseert in de hoogste versnelling en op grote schaal. Een link daarmee met onze ambachtelijke tuinbouw is wellicht een idee: hoe was het vroeger en hoe is het nu? In een andere klassieke tuinbouwregio, Naaldwijk en omstreken, is er een permanente tentoonstelling van aloude ambachten. In samenspraak met hen en wellicht enige tuinbouwtoeleveranciers zie ik wel mogelijkheden. Wellicht te combineren met het landelijke “Kom in de Kas” wat elk jaar georganiseerd wordt.
Geneeskrachtige kruiden: een tentoonstelling van geneeskunde en kruiden. In onze moderne samenleving waarin veel mensen gefocust zijn op “ontstressen”, natuurgeneesmiddelen en dergelijke, moet dat vele van hun aanspreken. De planten, en geneesmiddelen gecombineerd met goede en eerlijke voorlichting kunnen op de bevolking ons stadje wellicht een “genezende” werking hebben.
Speciale fruitwijnen en bijbehorende druivenrassen: in Nederland zijn er een paar agrarische bedrijven die wijn maken uit lokaal geteelde druiven, zwarte bessen en dergelijke.
Hoogstamfruit op de Grote Markt: zal dat veel mensen aanspreken?
Al met al is het mogelijk om er iets moois van te maken. Belangrijk is dat we het goede concept weten te bedenken, maar ook dat we de goede mensen en/of bedrijven weten te vinden die er iets speciaals van weten te maken. Samen met een goede pr-campagne kunnen we er zeker iets bijzonders van maken, maar of het iets wordt als de “Deventer boekenstad” dat betwijfel ik. De toekomst zal dit bewijzen doch laten we vooral met beide voeten op het Bergse zand blijven staan, daar zijn we oud mee geworden.